RİVAYET İLİMLERİ II
(Önceki Sahifelerin Rivayetleşmesi)
Bir Kaç Değini
Önsöz Yerine
Ehli Kitab Kritiğine Giriş
01- Tevrat (İbrahim ve Musa'nın Sahifeleri)-Torah[1]
02- Yahudi Tarih Kitapları[2]
03- Kur'an'da Yahudi Tarih Eleştirisi[3]
04- Mesih İnancı[4]
05- İsa Siyerleri[5]
06- Mektuplar[6]
07- Kur'an Öncesi Hristiyanlık[7]
08- Roma Kilisesi (Katoliklik)[8]
09- Ortodoksi (Hristiyan Sünniliği)[9]
10-Mistisizm/Ruhaniyet (Kristçi Sufiyye)[10]
11-Haçlı Seferleri[11]
12-Hristiyan Filozoflar[12]
13-Protesto Hareketleri (Luther/Calvin Reformları)[13]
14-Amerikan Protestanlığı (Yahovalar/Mormonlar/Metodistler)[14]
15-Siyasal yahudilik (Siyonizm/Masonluk)[15]
16-II. Vatikan Konsili (1962 Diyalogu)[16]
17-Arkeolojinin Süprizleri (Kumran Yazmaları)[17]
18-Müslüman Mesihciler (Ahmediye Cemaati: Kadıyaniler)[18]
19-Kudüs'te BuluŞma (Savaş ya da Cennet)[19]
Literatür
|
[1] Qur'an Mekke'nin erken dönem vahiylerinde İbrahim ve Musa'nın sahifelerine atıfta bulunur. Sonraki dönemlerde nazil olan vahylerde ise Musa'ya Tevrat'ı (Kitab, Furkan, Zikr'i) verdiğini söyler. MÖ. 5.yy.dan sonra bugünkü şeklini aldığına inanılan Yahudi Kutsal Kitaplarının ilk beşi 'Musa'nın Kitabı' olarak anılıyor ve Tora diye adlandırılıyor. Yani Şeriat. Aslında 5.kitabın isminden de anlaşıldığı gibi ilk dördünde anlatılan öğretileri özetleyen geç dönem derlemesi olduğu biliniyor. Qur'an'ın bahsettiği İbrahim'in suhuflarını da Tekvin'in ilk bablarında bulmak mümkün. Yahudilerden Samiriyye Fırkası bu 5 Kitab dışındakilere Kutsal nazarı ile bakmazlar. Musa'nın orjinal vahyinin İbrani dilinde olduğu biliniyor. Tarihsel süreç içinde Yahudilerin konuşma dili akraba bir diyalekt olan Aramice'ye kaydı. Dolayısı ile sözlü anlatılar ve kutsal yazılarda Aramicileşti. Ama bu geç dönem İbranicesi Aramice diye anılıyordu. Grek egemenliği döneminde kutsal yazılar Grekçe'ye çevrildi. Katolikler tarafından da Latince'ye.
[2] Qur'an'da anlatılan Yahudi Tarihinin Musa sonrası dönemini bu kitaplarda buluyoruz. Peygamberleri de. Kimileri bildik Peygamber adlarını taşıyan kitaplardır. Yunus, Eyyub gibi. Süleyman'ın, Meselleri, Davud'un Mezmurları gibi. İlk 5 kitaba ilave olarak bu bölümde 34 kitap yer alır. Bazı Yahudi ve Hristiyan fırkalarda bu sayı biraz daha fazladır.
[3] Fatiha suresinin 7.ayetinde 'ed-Daallin' olarak anılan 'en'am verilenlerin yolu' dışına çıkmış bir topluluk olarak Qur'an Yahudi tarihi bir tarihsel, toplumsal kesit olarak ele alarak tahlil eder. Peygamberler'i ardından Kitabları nasıl tahrib ettiklerini, Peygamberlerini haksız yere nasıl katlettiklerini hikaye eder.
[4] Yahudi Kitaplarının en sonunda yer yalan Malaki bir Mesih inancına atıfta bulunarak sonlanıyordu. Yahudiler 2500 yıldır bu Mesih'in gelmesini bekliyorlar. 2000 sene önce Yakub'un müjdelediği İsa'nın Mesih oluğunu kabul etmediler, Tevrat'ın doğru yorumu olan İncil'e kulak tıkadılar. Qur'an İsa'nın Mesihiyet'ini tasdik eder, ve Mesihiler'in dikkatini onun muştusuna (Evangeliun:İncil) çeker. Son Haberci Ahmed'e. Kristciler ise İncil'i Pavlos öğretisi ile tahrib ederek muştuyu 'hamurundan sakınılması gereken Pavlos' a yordular. Şimdi Allah'ın sağında oturduğuna inandıkları Mesih'in dünyanın sonunda Kudüs'e zuhurunu bekliyorlar.
[5] İsa'nın görevini tamamlamasından sonraki onyıllarda Pavlos'la misyon gezilerine katılan Lukas , Pavlos öğretini tutan bir siyer kaleme aldı. Matta'nın da müstakil bir çalışması vardı. Barnabas'ın yoldaşı Markos ise daha öz bir metin yazdı. MS. 1.yy.da derlenmiş olan siyer kitablarında sinoptik olarak adlandırılan bu üç siyere Yuhanna'nın aykırı anlatımının da dahil edildiği görülmektedir. Barnabas karşıtı Pavloscu Kiliseler Markos'un metni üzerinde oynamada bulundular.
Siyer ve diğer Kutsal Yazıların da bizlere orjinal dilleriyle ulaşıp ulaşmadığı bugün dahi aydınlatılamamıştır. Bir çok kilise bu metinleri lafzi okuma yanlısıdır, bir çoğu ise yazarların esinle beraber serbest kalem kullandıklarını düşünürler.
[6] Pavlos'un yazdığı 13 mektuba Petrus'un 2 mektubu ve diğer mektupların da ilave edilmesi ile 23 kitaba ulaşıldı. Buna dört siyer metni de eklenirse Yeni Ahit'in 27 parçadan oluştuğu görülür. Son bölüm Yuhanna'nın Vahyi olup eskalotik düşşel kehanetlerle doludur.
[7] Gerek erken dönem Pavlos-Barbabas ayrılığı, gerekse Romalıların ilk inanırlara uyguladığı zulumler mü'minlere zorlu yıllar yaşattı. İlk konsillerde ilahiyatın temel konuları üzerinde şiddetli tartışmalar vuku buldu. Arius gibi tevhidciler ile teslis yanlıları İsa'nın konumu üzerinde sert tartışmalar yürüttüler. Qur'an'ın kimi ayetlerinde İsa sonrası ilk Hristiyanlar'a atıfta bulunur. Hz. Rasul Necran Hristiyanları ile tartışır. Qur'an Meryem'e tapan fırkaları şiddetle suçlar.
[8] Havarilerden Petrus ile tabiinden Pavlos'un Roma'ya geldiği biliniyor. Roma'da kurulan Kutsal Teşkilat İsa'nın verdiği Kifas( Kaya:Petrus) ismine atıfla Kutsal örgütlenmesini bugüne kadar sürdürdü. Bugün yaşayan Hristiyanlığın en büyük sayısal grubunu oluşturuyorlar.
[9] Roma Kilisesi ile çıkan teolojik anlaşmazlıklar İstanbul Kilisesini müstakil bir örgütlenmeye itti. Doğu kiliselerin çoğu zaman içinde Ortodoksi içinde eridiler.
[10] Kutsal Ruh'la deruni yolculuk.. Tarikatlar
[11] 12.yy. boyunca kandırılmış Avrupa halkı kiliseler tarafından Müslüman ülkeler, Kudüsü yağmalamaya davet edildi. Utanç verici din savaşları yürütüldü, katliamlar yapıldı, kültürel değerler imha edildi.
[12] Beytu'l Hikme çevirilerin doğurduğu canlı kültürel ortam Endülüs üzerinden Avrupa'ya sirayet edince, kendi kutsal kitaplarını ve Grek Felsefesini İbnu Rüşd'in öğretileri doprultusunda okuyan Hristiyan Felsefe öğrencileri oluştu. Kilise uzun yıllar bu çevreyi zındıklıkla suçladı. Rönasans döneminde II.Kuşak Hristiyan filozoflar yetiştiler. Musa ibnu Meymun'da Meğğai okuyuğunu Yahudi Kutsal Kitaplarına uyarladı.
[13] 16.yy Avrupa'sında Luther ve Calvin'le anılmaya başlayan Kilise ilkelerini İncil ışığında eleştiren protestocu ruhbanlar Kutsal kitabın ana dillere çevrisi hareketini başlattılar. Kilise geleneğinde köklü eleştiriler getirdiler. Modern Avrupa anlayışının, ekonomik toplumsal hayatının olşumunda bu Kuzey Kiliselerinin yadsınamaz katkıları oldu.
[14] 19. ve 20.yy. Amerikan eyaletlerinde kıtanın tarihi ve yebi dünya imajına paralel bir dizi yeni tarikatlar oluştu. Müstakil teşlilar yapısı ve İncil tefsirleri ile, farklı çeviri metinleri ile Avrupa Protestan hareketinden koptular. Kısa sürede dünya teşkilatlanmasını tamamlayanlar oldu. Yehova Şahitleri bir çok ülkede resmen ayrı bir din statüsü ile tanınmayı başardı.
[15] 1897 yılı ile anılmaya bşlayan Siyonist Kongre üzerinde 101 yıl geçti. İsrail Kuruluşunun bu yıl 50.sini kutlayacak. İnanç kökenli olsa da olmasada politik yahudilik bir zengin dünya ideolojisi olarak güç dengeleri üzerinde inkar edilemez bir aktör haline geldi. Yan örgütlenmelerini tamamladı.
[16] Katolik Kilisesi'nin 1962 konsili Kilise illk kez Müslümaların 1400 yıllık diyalog çağrısına olumlu karşılık verdi. Müslümanları Anti-Crist olarak kuşlamaktan vazgeçerek 'Kadri Mutlak Tanrı'ya giden farklı bir yol' olarak ifade etti. Konsil kararları diğer misyoner kiliselerce sert dille eleştirilirken, bir çok müslüman çevre tarafından da bir taktik olarak değerlendirildi.
[17] II.Dünya savaşı sonrasında Ölü Deniz bölgesinde bir mağarada ele geçirilen en eski Kutsal Yazı kolleksiyonları Yahudi, Hristiyan, Müslüman çevrelerde çok değişik tartışma ve yorumlama dönemlerini başlattı.
[18] 19.yy. Hint Alt Kıtası'nda Gulam Ahmed'in ahir zaman hadislerine yaptığı farklı tefsir çığırı ile duyuldu. Hareket Mesihci Hristiyan ülkelerinde de teşlikatlanmasını kuvvetlendirdi.
[19] Kudus İbrahimî Dinlerin hem geçmişi hen geleceği.. Geçmiş ve geleceği bugün de yaşıyoruz. Cennet'in üzerinde kurulacağı kent, savaşların merkezi oluyor. Sahih geleneğin en haklı ideolojik mirsacısı olan Müslüman'lar İsra hatırası ilk kıblelerinde buluşacakları günün özlemini duyuyorlar. Cennet ancak silm'e çağıranların tarihinde kurulmuştu, yarında barış ancak onların egemenliği altında gerçekleşebilecektir.
|